Eski Türklerde Ölüm ile ilgili Adetler..

Günümüzdeki ölümle ilgili adetlerde de eski Türk inanışlarının izlerine oldukça fazla rastlanmaktadır. Mezar yapıları, ölünün ardından dağıtılan yemekler, ölünün belirli günlerde anılması ve gömülmeyle ilgili adetler hep eski Türk inanışlarından izler taşımaktadır.

Eski Türklerde Kurban Geleneği..

Eski Türklerde önemli birisi öldüğü zaman önce bir süre yurtta bekletilir, kurgan veya mezar inşa edildikten ve törenler tamamlandıktan sonra da mezara gömülürdü (Çoruhlu, 2011, s. 156). Çoruhlu’nun belirttiğine göre, “bu kurganlar ve çadırlar İslamiyet’ten sonraki Türk mezar mimarisinin en önemli iki kaynağını meydana getirmektedir” (2011, s. 158).

Giderek Unutulan Bir Gelenek: Misafir Ağırlama..

Bunun yanı sıra mezarların üzerlerine dikilen “taşbaba”, “taşata” ya da “taşnene” adı verilen heykeller de bugünkü mezar taşı geleneğinin temelleridir. Mezar taşı geleneği İslamiyet’e ait bir unsur değildir; nitekim Arap Yarımadasında bu geleneğe rastlanmamaktadır. Ayrıca toplu mezar ziyaretleri de ölüler kültüyle alakalı eski Türklerden günümüze ulaşan bir adettir (Güngör, 2007, s. 4). Ölü gömmeyle ilgili bir diğer adet ise ölülerin güneş battıktan sonra gömülmemesidir.

Bunun sebebi eski Türklerde güneş battıktan sonra yerin mühürlendiğine ve bu vakitten sonra yer kazılırsa kötü ruhların dışarıya çıkacağına olan inançtır (Güngör, 2007, s. 4). Bugün bu inanıştan haberimiz bile olmadan aynı uygulamayı yerine getirmekteyiz.

Eski Türk inanışlarındaki ölülere ilişkin uygulamalardan günümüze ulaşanlardan biri de ölü aşıdır. Bugün ölen kişilerin ardından dağıtılan helva ya da yemek eski Türklerdeki “yoğ” törenlerinin bir devamı şeklindedir. İltar, yoğ törenlerini “eski Türkler, ölülerine aş vermeyi en gaziantep escort önemli görev sayar ve yoğ adını verdikleri törenler düzenlerlerdi.

İlk çağlarda aş doğrudan doğruya ölüye verilir, yani mezarına konulur veya dökülürdü” şeklinde açıklamaktadır (2003, s. 3). Daha sonra İslamiyet’te bu tören ölünün sevabına aş dağıtılması şekline dönüşmüştür. Anadolu’da kişi ölümünün kırkıncı, elli ikinci, nadiren de üçüncü ve yedinci samsun escort günlerinde yemekle anılır.

Bu sayılar günümüzde bize bir şey ifade etmese de eski inanç sisteminde belirli anlamları vardır; “inanışlara göre ölüler ancak ölümlerinden üç, yedi ya da kırk gün sonra verilen cenaze şöleninin ardından bir daha dönmemek üzere ölüler alemine giderler” (Eliade’den akt. Çoruhlu, 2011, s. 151). Eskiden ölülerin ruhlarını huzura eskişehir escort kavuşturmak için yapılan bu uygulamalar günümüzde hala farklı biçimlerde varlığını sürdürmektedir.