Hadis nedir? Hadis Ne demek? Hadis Çeşitleri nelerdir?

Hadisler Hz. Muhammed’in kelamlarının, davranışlarının, fikir ve hareketlerinin yazıyla söz edilmiş biçimidir. Hadis ne manaya gelir, özellikleri ve örnekleri nelerdir ve hadislerin İslamiyet için kıymeti nedir?

Hadis Nedir?

Hadis söz manası prestiji ile İslamiyet’in kabulü ile birlikte aslında farklı bir mana kazandı. Kur’an mukabilinde Peygamberin kelamlarının sahabeler aracılığı ile aktarılması olarak kabul görmektedir. Peygamberimizin kelamlarının yanı sıra fiil ve davranışlarının sahabeler aracılığı ile aktarılması olarak mana kazanan hadisler, sened ve metinlerden oluşur.

Hadis ilmi ise Rivayetü’l hadis ve Dirayetü’l hadis olmak üzere ikiye ayrılır. Hadis ilminin maksadı ise Hz. Muhammed’in hadislerini öbür kelamlardan korumaktır. Ayrıyeten hadislerin değiştirilmesini, karıştırılmasını, bozulmasını ya da kelamların iftiraya uğramasını engellemektir. Hz. Peygamber’e atıfta bulunan kelamların hakikatte kendisine ilişkin olup olmadığı hadis ilminin getirdiği kurallar ile ortaya çıkarılır.

4 Halife kimdir? 4 Halife Kimlerdir? Kısaca 4 Halife hayatı

Hadis Örnekleri Nelerdir?

Kırk Hadis, hadis örnekleri ortasında en yaygın olanlara verilen isimdir. Bu hadislere “Hayra vesile olan hayrı işlemiş gibidir” ve “Dua ibadetin özüdür.” örnek olarak verilebilmektedir.

Hadis Çeşitleri

Hadisler farklı çeşitleri ile ortaya çıkar. Kimi hadisler aslında Kur’an-ı Kerim’deki ayetlerin açıklaması niteliğinde yani Kur’an’ı teyit edici nitelik taşır. Örneğin anne-baba hakkı, yalancı şahitlik hakkındaki kararlar tekrar hadisler ile bir kere daha teyit edilir.

Bazı hadisler ise; tamamlayıcı nitelik taşır. Ayetlerden açıkça ne anlamak gerektiğini Müslümanlara iletme maksadı taşır. Örneğin namaz kılmak Kur’an’da emredilmiş olmasına karşın nasıl namaz kılınacağına dair bir ayrıntı bulunmamaktadır. Bu ayrıntılar ise ayetler ile tamamlanmıştır.

Son olarak kimi hadisler de Kur’an’ın temas etmediği ancak günlük hayatta yeri olan noktaları açıklar niteliktedir. Örneğin yırtıcı kuşların etinin yenmemesi gerektiği üzere bahislerde açıklama yapan hadisler bunlara örnek olarak verilebilir.

Hadislerin Özellikleri

Hadisler özellikleri bakımından üçe ayrılmaktadır. Birinci kısım hadisler Kuran-ı Kerim’i teyit etmektedir. İkinci kısım hadisler Kuran’ın getirdiği kararları açıklamaktadır. Üçüncü kısım hadisler ise kitapta geçmeyen bahisler üzerine kararlar koymaktadır. İslam büyükleri, hadislerin Allah tarafından peygambere iletildiğini düşünmektedir. Bunun sebebi de Kuran-ı Kerim’in en-Necm mühletinin 54. ayetidir. Bu ayette peygamberin tabiatıyla konuşamayacağı ve sırf Allah’ın kelamlarını ilettiği vurgulanmaktadır. Bu sebeple hadisler de tıpkı Kuran-ı Kerim üzere vahiy yoluyla gelmiş kabul edilmektedir.

Hadis Kitapları

İslam’da büyük bir yeri olan hadislerin vakit içerisinde biçim değiştirmesi ya da bozulmasını engellemek için çalışmalar yapılmıştır. Bunun yanı sıra hadislerin sahih olup olmadığını anlayabilmek için çeşitli kaynak kitaplardan yararlanmak gerekir.

Raviler Tarihi, Cerh ve Ta’dil, Hadislerin Vürud Sebepleri ve Muhtelifu’l-Hadis üzere ilimler hadis kitaplarının güvenirliliğini takip etmektedir. Diyanet İşleri Başkanlığının hadis konusu bakımından açıklaması da şu biçimdedir.

Hz. Peygamber (s.a.s) ‘in hadislerini konu alan eski deyimiyle ilm-i hadis veya ilmu’l-hadîs, Türkçesi Hadis İlmi, İslâm alimleri, özellikle muhaddisler tarafından değişik biçimlerde tanım edilmiştir. Hadis ilminin ilimlerin en kıymetlilerinden biri oluşunun kanıtı, İslâm Şeri’atının Kur’ân-ı Kerim ile Hz. Peygamber’den rivayet edilen sünnetlere dayanması, fıkhî hükümlerden çoğunun Sünnet etrafında dönmesidir; zira fürû’a dair ayetlerin ekseriyeti mücmeldir.