İslam Dininde İnsanlar Eşit midir?

İslam Dininde Beşerler Eşit midir? İslam dininde bütün beşerler eşit midir? Bütün insanların eşit olması nasıl anlaşılmalıdır?

İslâm, hiç­bir ırk, din, cins, toplum ve zümre ayırı­mı yapmaksızın bütün insanları ilâhî vah­yin muhatabı ve tıpkı insanlık âilesinin fertleri kabul eder. İnsanlara birebir anne baba­dan geldiklerini bildirerek ortalarındaki birtakım farklılıkların düşmanlık sebebi de­ğil karşılıklı yeterli alakalara bir vesile olarak görülmesini telkin eder. İnsanların farklı ırklardan gelmeleri ve farklı toplum­lar teşkîl etmeleri, kendilerine verilen ni­metler konusunda bir imtihan, insanlığın ortak ülkü ve amaçları için bir hayırda yarış ve iş birliği vesilesi olarak görülür.[1]

İNSANLAR EŞİT MİDİR?

İslâm’a nazaran beşerler arasıdaki üstünlük, ırk, renk ve millet üzere mecbûrî ve elde olmayan bir tâlih problemi ile değil, insanın irâde ve çabasıyla elde ettiği Cenâb-ı Hakk’a yakınlık ve takvâ derecesiyle ölçülür. Tıpkı formda zenginlik, hoşluk, kuvvetli olmak, aşikâr bir makam ve mevkîe yükselmek üzere şeyler de üstünlük vesîlesi değildir. Bunlar Allah’ın lutfettiği nimetler olup şükürlerinin en hoş formda edâ edilmesi gerekir. Her nimetin şükrü de kendi cinsinden olur. Bu dünyada insanlara verilen nîmetler, imtihan esnâsında talebeye sorulan suallere emsal. Bir talebe hiçbir vakit kendisine yöneltilen sorularla övünmeyi düşünmez, lakin verdiği yanıtlar sonucunda aldığı derecelerle sevinir. Mü’minlerin, imtihan için lutfedilen imkân ve nîmetleri Allah’ın isteği istikâmetinde kullanarak kazandıkları ecirler de lakin âhirette görüleceğinden, bu dünyada iken övünmenin ve kendini başkalarından üstün görmenin hiçbir mânâsı yoktur. Tersine bu türlü bir davranış, büyük bir aldanış olur.

İslâm âlimlerinden Ebû Hâzim şöyle demiştir:

“Allah’a yaklaştırmayan her nîmet baş belâsıdır.”

Hz. Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem-, âlemlere rahmet olarak gönderildiği hâlde, bir seferinde kendi üstün vasıflarını bildirmek zorunda kalınca, bunları, “لَا فَخْرَ: Övünme yok” sözünü tekraren tekrar ederek haber vermiştir.[2]

Allah -celle celâlühû- katında, O’nun buyruklarına daha çok titizlik gösteren mü’min, bu türlü olmayanlardan daha üstündür.[3] Irk, fakat fânî olan cesede ilişkin bir keyfiyettir. Cesed, rûha giydirilmiş bir kılıftan ibârettir. Rûh ise ebedîdir ve onun bir ırkı da yoktur. Çünkü bütün ruhlar Allah’tan gelmiştir.[4] Kur’ân-ı Kerim’de şöyle buyrulur:

“Ey insanlar! Doğrusu biz sizi bir erkekle bir dişiden yarattık. Ve birbirinizle tanışmanız için sizi kavimlere ve kabilelere ayırdık. Muhakkak ki Allah katında en değerliniz, en çok takvâ sahibi olanınızdır. Şüphesiz Allah bilendir, her şeyden haberdardır.” (Hucurât, 13)

Allah Rasûlü -sallâllâhu aleyhi ve sellem- de şöyle buyurur:

“Amelinin kendisini geride bıraktığı kişiyi, nesebi öne geçirmez.” (Müslim, Zikir, 38; İbn-i Mâce, Mukaddime, 17)

Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-, Mekke’yi fethettiği gün şöyle hitap etmiştir:

“Ey insanlar! Allah Teâlâ size câhiliye kibrini ve atalarla övünmeyi yasaklamıştır. İnsanlar iki sınıftır: Bir, iyilik ve takvâ sahibi olup Allah’ın değer verdiği kişiler; bir de günahkâr, kötü ve Allah katında kıymeti olmayan kimseler. Bütün insanlar Hz. Âdem’in çocuklarıdır. Allah Teâlâ ise Âdem’i topraktan yaratmıştır.” (Tirmizî, Tefsîr, 49/3270; Ebû Dâvûd, Edeb, 110-111/5116)

Vedâ Hutbesi’nde de şöyle buyurmuştur:

“Ey İnsanlar! Dikkat edin: Rabbiniz birdir, babanız (Âdem) birdir. Dikkat edin! Arabın Arap olmayana, Arap olmayanın Araba, kırmızı tenlinin siyah tenliye, siyah tenlinin kırmızı tenliye hiçbir üstünlüğü yoktur. Bunlar birbirlerine karşı ancak takvâ ile üstün olabilirler.” (Ahmed, V, 411)

Dipnotlar:

[1] Mâide, 48; Bakara, 148. [2] Tirmizî, Menâkıb, 1/3616; Dârimî, Mukaddime, 8. [3] Hucurât, 13. [4] Hicr, 29; Secde, 9; Sâd, 72; Enbiyâ, 91; Tahrîm, 12.

Kaynak: Murat Kaya, Ebedi Kurtuluş Yolu, Erkam Yayınları