Tevbe etmek için henüz geç değil..

İnsan, insan olmasının gereği olarak yanılgı yapan bir varlıktır. Zati Allah insanın hiç yanılgı etmeden, günah işlemeden dünya hayatını geçirmesini istemez. Bunu da Allah’ın Rasulu bize şöyle bildirir: “Canım, kudret elinde olan Allah’a yemin olsun ki, siz hiç günah işlememiş olsaydınız, Allah sizi yok eder, yerinize günah işleyip Allah’dan bağışlanma dileyecek bir millet getirir de onları bağışlardı.”

GÜNAHSIZ OLMAMIZ BEKLENMEZ

Dünya hayatını yaşayan insanların, annesinden doğduğu üzere günahsız bir formda ahirete göçmesi hüner değildir. Kendisinden bu türlü bir şey de istenmez. Kuldan beklenen, günahlarının farkında olması ve onlardan içtenlikle tövbe etmesi ve böylelikle kusurlarını bağışlatmış olarak dünyayı terk etmesidir. Allah bunu Bakara Mühleti 222. ayette şöyle anlatır: “Allah tövbe edenleri ve temizlenenleri sever.”

Tevbe etmek büsbütün beşere has bir özelliktir. Melekler günah işlemedikleri için, şeytan da günahından pişmanlık duymadığı için tevbe etmez. Birinci günaha muhatap olan ve şeytanın yanılttığı birinci insan ve birinci peygamber Hz. Adem’dir. Hasebiyle birinci tevbe de Hz. Adem ile başlar. Hakikaten Hz. Adem ve Havva cennette yasak meyve yiyerek birinci günaha düştüklerinde demişlerdi ki: “Biz nefsimize zulmettik. Eğer bize mağfiret etmezsen hüsrana uğrayanlardan oluruz.” Hz. Adem ve Havva günahlarının bedeli olarak yeryüzüne indirildikten sonra tevbe etmeyi öğrendiler ve tevbe ile rahîm olan Allah’ın affına mazhar oldular.

ÜÇ KIYMETLİ KOŞULU VAR

Aslında tevbe imanın bir tezahürüdür; bezm-i elestte Allah’a verilen kelamın hatırlanması ve yapılan ahdin tazelenmesidir; Kur’an’da işaret edildiği üzere nefsini kirlerden arındırma uğraşıdır. Tevbenin kabulü için üç değerli kaide vardır: 1. Geçmiş günahı terk, 2. Pişmanlık, 3. Günaha bir daha dönmeme azmi. Bir de günah, kul hakkı ise hak sahibinden helallik dilemek. Bu kaidelerden birincisi geçmiş ile; yani evvelden işlenen günahla ilgilidir. İkincisi pişmanlık içinde bulunulan an ile ilgili yani şimdiye aittir. Üçüncüsü ise günah fikrine dönmeme halinde geleceğe ilişkin bir tutumdur. Alimler tövbenin Allah nezdinde kabul edilmesinin bu üç kaidesine bir dördüncüsünü eklemiştir; o da yeterli amel işlemek suretiyle geçmişteki yanlışların telafi edilmesidir.

MAKBUL OLAN ‘NASUH TEVBE’DİR

Kur’an-ı Kerim’de kabule şayan tevbe ‘tevbe-i nasûh’ diye tanımlanır. ‘Hâlis ve samimi tevbe’ manasına gelen bu terkip İmam Mâtürîdî tarafından “kişinin yaptığı kötülüğe kalben pişman olması, bir daha işlememeye azmetmesi, elini günahtan çekmesi, diliyle Allah’tan bağışlanma talep etmesi, daha önce günahla zevk kazandırdığı bedenini bu zevkten uzaklaşma yolunda kullanması” halinde açıklar. İnsanı kurtaracak samimi tevbe budur. İşlediği günahtan pişmanlık duyan kimse, tevbe ettiğini lisanıyla söylerken gönlü nitekim pişmanlık duymalı, vücudu günahtan uzak durmalı ve o bahisteki kusur ve noksanlarını gidermeye çalışmalıdır.

• Vakıa Ne demek? Vakı Suresi Anlamı, Okunuşu ve Faziletleri
• Salavat ne demek? Salavat anlamı nedir? Salavatı şerife nasıl getirilir?
• Nazar duası Nedir? Nazar için hangi dualar okunur? Peygamberimizin nazar duası

YOLU HELAL LOKMADAN GEÇER

Ancak, iman nasıl bir nasip işi ise tevbe de o denli bir nasip işidir. Tevbe etmek her vakit elde değildir. Nasıl her gönle secde için müsaade ve her rahmetten her beşere nasip yoksa tevbe de öyledir. Lakin kuldan beklenen nasibini aramaktır. Tevbeye ermenin ve gönlü tevbe ile buluşturmanın yolu helal lokmadır. Zira insanın parıltısını, kemalini artıran lokma helal kar ile elde edilen lokmadır.

TEVBEDEN UZAKLAŞTIRAN İKİ SEBEP

Peki ne vakit tevbe etmelidir? Bu hususta Resûl-i Ekrem şöyle buyurur, “Bir kul can çekişmeye başlamadığı sürece, Allah Teâlâ onun tövbesini kabul eder.”

Tevbenin muhakkak bir vakti olmadığını, insanın her vakit tevbe istiğfar edebileceğini gösterir bu hadis bize. İnsanı tevbeden alıkoyan iki sebep vardır. Biri uzun yaşayacağı algısı, başkası tekrar günah sürece korkusu. İnsan, yaşı ne olursa olsun, önünde daha kaç yıllar bulunduğunu düşünür. En azından uzun bir mühlet daha yaşamayı hayal eder. Bu sebeple de günahlarından tevbe etmek için önünde daha vakit bulunduğunu zanneder ve bunu daima erteler.

ECEL GELMEDEN BAŞLAMALI

Bazıları da tevbe ettikten sonra bir daha günah işlemenin çok daha mahzurlu olduğunu zannederler; bu sebeple de tevbe etmeyi ileri bir tarihe bırakırlar. Lakin tevbenin bozulması diye bir şey yoktur. Her tevbe bir evvelki günahın bağışlanması için yapılır. Günah işlendikçe de tevbe tekrarlanır. Elbette dilek edilen şey yeni bir günah işlememek. Ama insanın kusurlardan kurtulması, melekler üzere günahsız olması mümkün değil. Şu halde tevbe etmeyi geciktirmemeli, daha sonra yaparım diye düşünmemeli. Zira vefatın bizi ne vakit yakalayacağı belirli değil. Vefat vakti geldiğinde tevbe etmenin yararı yok ve bu gerçek Kur’ân-ı Kerîm’de şöyle lisana getirilir: “Kötülük işlemeye devam eden, ölüm gelip çatınca da ‘Artık tövbe ettim’ diyen kimseler ile kâfir olarak ölenlerin tövbesi geçersizdir.”